Trước đó đã có 5 con tàu cổ bị đắm trên vùng biển Việt Nam được khai quật, thu được những hiện vật vô giá, đó là tàu Hòn Cau (Vũng Tàu), Hòn Dầm, Cù Lao Chàm (Quảng Nam), Cà Mau, Bình Thuận. Trong đó tàu đắm Cù Lao Chàm thu được 24 vạn cổ vật; tàu Cà Mau và Bình Thuận, mỗi tàu thu được 6 vạn cổ vật. Những vị trí những con tàu buôn cổ bị đắm rải rác dọc thềm lục địa từ bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông cho thấy vùng biển Việt Nam nằm nằm trên con đường giao thương hàng hải sầm uất của thế giới.

Tàu đắm ngàn năm
 
Cũng từ cuộc tìm kiếm không mấy thành công về 2 con tàu đắm ở Hòn Dầm, Hòn Thơm năm 2008. Tại một hội nghị thông báo khảo cổ học gần đây, lần đầu tiên các chuyên gia khảo cổ tàu đắm nước ta công bố những thông tin về tàu đắm cổ Rạch Tràm (Phú Quốc, Kiên Giang). Địa điểm này được xem là nơi “an nghỉ”của chiếc tàu từ ngót 10 thế kỷ trước. Vào tháng 02/2000, Bảo tàng tỉnh Kiên Giang phối hợp với Xưởng 58 (Hải quân vùng 5) tổ chức khai quật di chỉ tàu đắm này tại ấp Rạch Tràm (xã Bãi Thơm, sau đây gọi tắt là tàu đắm Rạch Tràm). Đây là di chỉ cổ được những thợ lặn phát hiện ra, tuy nhiên co họ không báo cáo lên các cơ quan chức năng, mà tự ý tổ chức nhiều cuộc lặn trộm vớt đồ cổ trong một thời gian dài nên gây hư hại. Những đồ gốm cổ đã bị lấy đi được xác định là gốm men ngọc có từ thế kỉ 12 -13 thời Nhà Tống (Trung Quốc).

Một trong những hiện vật thu được từ con tàu cổ vùng biển Phú Quốc, Kiên Giang (Bảo tàng Kiên Giang)

Sau khi tiến hành thổi cát nhiều điểm trong phạm vi 500m2, mỗi điểm rộng 5m2, sâu từ 1,5-1,8m, đoàn khai quật đã xác định được vị trí tàu chìm ở dưới độ sâu khoảng 6m và chỉ cách bờ đảo chừng 200m. Kết quả khai quật cho thấy, di chỉ đã bị phá hủy nghiêm trọng. Dấu tích còn lại của con tàu chỉ là những tấm ván đáy tài rộng 70 – 80cm, dầy 40cm. Chiều dài của những tấm ván chạy song song với bờ đảo, theo hướng Tây Bắc – Đông Nam. Như vậy có thể cho rằng, đó cũng chính là hướng nằm của tàu đắm khi chìm dưới đáy biển. Tuy nhiên, do không có điều kiện lần theo hết dấu vết của những tấm ván này nên không thể xác định được mũi tàu và đuôi tàu. Cũng cần nói thêm, lúc đó đoàn khai quật đã nhận định đây là một bè gỗ chở đồ gốm.

Trong khu vực tàu đắm hầu như chỉ còn lại những mảnh gạch và đồ gốm vỡ, gạch được xếp thành lớp sát ván đáy tàu. Riêng đồ gốm, căn cứ vào số lượng hơn hai trăm hiện vật thu được từ đợt khai quật hiện đang lưu giữu tại kho Bảo tàng Kiên Giang có thể thấy đồ gốm tàu đắm Rạch Tràm thuộc dòng gốm men ngọc. Dáng hình tròn trịa, cân đối không một vết gợn nhỏ. Chứng tỏ đây là những sản phẩm được chế tạo kĩ lưỡng từ khâu lọc nhào nguyên liệu, tạo hình sản phẩm, chỉnh sửa hàng mộc cho đến khi xếp vào lò nung. Đáng chú ý trong đó có nhiều tiêu bản giữa lòng in nổi chữ Kim hoặc chữ Phúc. Đây là kiểu bát men ngọc điển hình được sản xuất thế kỉ 12 – 13, thời nhà Tống (Trung Quốc).

Các chuyên gia khai quật nhận định: Tàu đắm Rạch Tràm là một tàu buôn cổ chở gạch và đồ gốm men ngọc Trung Quốc, xuất khẩu vào thế kỉ 12 – 13. Theo các tàu liệu đã công bố thì Nhà Tống đặc biệt chú ý mở rộng giao lưu thương mại đường biển với các nước khu vực Đông Nam Á. Vì vậy có thể đoán, hành trình của con tàu này đang đi từ phía Bắc hướng Đông Nam sang Tây Nam, đến giao hàng một số nước như Thái Lan, Myanmar hoặc Ấn Độ. Nhiều bằng chứng cho thấy hàng hóa Trung Quốc thời kì này có mặt ở khắp nơi quanh các vùng biển Sulu – Celebers – Maluccas (vùng eo biển Malacka ngày nay). Trong những đoàn tàu thương mại đó, thật không may khi tàu Rạch Tràm đã không tới được đích cần đạt đến mà phải nằm lại dưới đáy biển Phú Quốc ngót một nghìn năm.
 
Bên cạnh đó, một điểm chung là vị trí của tất cả các con tài đắm phát hiện tại vùng biển Phú Quốc đều rất gần bờ. Nên người ta đưa ra giả thuyết, rất có thể xưa kia vùng biển Nam của nước ta mà trung tâm là đảo Phú Quốc ngày nay đã là một điểm dừng chân trên hành trình thiên lý vượt biển của các con tàu buôn Đông - Tây.